W poprzednim tekście wyjaśniłem pokrótce czym jest zrównoważony rozwój oraz jakie działania podejmowane są na jego rzecz na szczeblu ogólnoświatowym oraz Polskim. Rozpocząłem też ogólnie wątek tego co my- przedsiębiorcy możemy zrobić w myśl ideologii zrównoważonego rozwoju. Dziś i w kolejnych tekstach chciałbym kontynuować ten ostatni wątek na przykładzie kolejnych zagrożeń i tego co możemy zrobić aby im zapobiec. Na pierwszy ogień idzie zanieczyszczenie plastikiem (ang. Plastic Pollution)
O co chodzi? (Geneza)
Aby dokładniej naświetlić ten problem należy wpierw zastanowić się nad jego przyczyną. Ta z kolei wydaję się być bardzo prosta. Plastik stał się bowiem nieodłączną częścią naszego współczesnego społeczeństwa. Pijemy z plastikowych butelek, lub kubeczków (nawet te które z pozoru wydają się materiałowe mają w sobie plastikowy stelaż). Zabawki dla dzieci pakujemy w plastikowe opakowania, które przynosimy do domu w plastikowych torebkach, które kupiliśmy w sklepie. Innymi słowy plastik jest wszędzie a niejednokrotnie po pojedynczym użyciu trafia do kosza na śmieci.
To wszystko w połączeniu z coraz większą ilością ludzi na świecie (nasza populacja wg. statystyk przekroczyła już 7 mld. I zbliża się do 7,5 mld.) prowadzi do coraz większej produkcji odpadów, w tym odpadów plastikowych. Jednak problem nie polega tylko na tym, że wyrzucamy dużo.
Chodzi o to że wyrzucamy właśnie plastik. Jest on bowiem materiałem z jednej strony łatwym w produkcji, ale również niesamowicie trwałym. Do tego stopnia, że w przyrodzie nie następuje coś takiego jak rozpad plastiku- nie jest biodegradowalny. Powoduje to sytuację w której mamy do czynienia ze zbiorowiskami odpadów, które nigdy nie zerodują(nie rozpadną się). Jako drastyczny przykład takiego zjawiska może posłużyć utworzona przez prądy morskie Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, która rozciąga się między Kalifornią a Japonią, a która swoim rozmiarem przewyższa już Stan Texas- jeden z największych stanów w USA.
Jakby tego było mało do wzrostu zanieczyszczenia przyczyniają się też rybacy którzy korzystają, w trakcie swoich dużych połowów z sieci, które również zrobione są z plastiku. Te z kolei po zanurzeniu w wodzie wydzielają szkodliwe związki a w wypadku ich zerwania są pozostawiane same sobie – zerwało się to niech leci.
Jakie są jego skutki?
Po pokazaniu przyczyn należałoby przejść do skutków jakie wywołuje zanieczyszczenie plastikiem. Uwagi natury ogólnej są następujące. Plastik jest trwałym materiałem, składającym się z toksycznych związków. Jest trwały na tyle, że jak wspomniałem wcześniej nie jest biodegradowalny. W dużych skupiskach może spowodować następujące długoterminowe problemy w środowisku.
Wypacza łańcuch pokarmowy.
Ponieważ plastikowe śmieci znajdziemy w różnych rozmiarach i kształtach wpływa on na łańcuch pokarmowy. Nie chodzi tylko o to, że zwierzęta zjadają plastikowe śmieci, które niestrawione prowadzą np. do ich uduszenia, ale również o to, że mikroplastik(najmniejsze plastikowe śmieci) są wchłaniane np. przez plankton a ten z kolei jest jedzony przez innego zwierzęta – tak szkodliwe związki rozprzestrzeniają się we faunie.
Zatruwa wody gruntowe.
Wszyscy wiemy, że na świecie istnieje zjawisko deficytu wody. Ba, toczyły, toczą i będą toczyć się o nią bitwy i konflikty zbrojne (np. bitwa o wodę między Izraelem a państwami arabskimi). Wszyscy z nas przynajmniej raz widzieli jak wygląda wysypisko śmieci. Teraz pomyślcie że spada deszcz – co w naszym klimacie czasem się zdarza. Wraz z wodą deszczową do gleby przenosi się większość szkodliwych związków z odpadów w tym właśnie z plastiku. W ten sposób zanieczyszczeniu ulegają wody gruntowe na danym terenie. Jeśli natomiast wrzucimy ten sam plastik do wody stojącej lub płynącej to zanieczyszczamy wodę w rzece, morzu lub oceanie. To powoduje jeszcze większy deficyt wody zdatnej do picia i zamyka koło.
Zatruwa glebę i powietrze.
Jeśli chodzi o zatrucie gleby proces zachodzi przy okazji opisanej powyżej. Prowadzi on do zepsucia gleby w stopniu nie pozwalającej na jej powtórne wykorzystanie. Problemem jest też jego spalanie. Powietrze zakażone produktami pochodzącymi ze spalania plastiku jest trujące. Jeśli wdycha je człowiek lub zwierzę to w najlepszym wypadku prowadzi do problemów z układem oddechowym.
Zabija zwierzęta.
Pomimo prowadzonych kampanii to cały czas się dzieje. Nie chodzi tylko o uduszenia zwierząt związane z zadławieniami i nie trawieniem plastiku. Najpopularniejsza kampania w tym względzie jest kampania przeciw plastikowym „przenośnikom” napojów (zarówno w puszkach jak i w butelkach). Zagrożeniem są również plastikowe torby. Jeśli jakieś zwierzę zaklinuję głowę/kończynę w „prznośniku”(są to plastikowe pierścienie) lub torbie to w przypadku tych pierwszych może dojść bądź do rozcięcia kończyn, które utknęły. W najgorszym wypadku natomiast następuje uduszenie zwierzęcia.
Jest drogi.
Tutaj co bardziej wnikliwi czytelnicy powiedzą, że zaprzeczam sam sobie. W końcu na początku tego tekstu mówiłem o tym że jest tani. I będą mieli rację. Tania jest jego produkcja natomiast jeśli chodzi o jego usunięcie to sprawa ma się zupełnie inaczej.
Usunięcie plastiku np. z Oceanu wymaga wzięcia pod uwagę dużej ilości czynników- nie wystarczy rozstawić siatki i łapać odpady, bo ruch wody nie jest jednostajny. Fale powodują, że może on przepłynąć np. nad wspomnianą siatką. Należałoby zatem wymyślić jakiś system czyszczenia.
I tu pojawia się postać Boyana Slat’a, który pracuje, wraz ze swoją fundacją The Ocean Cleanup nad metodą oczyszczania oceanów z odpadów plastikowych. Więcej możecie zobaczyć na ich kanale na Youtube. Warto odnotować, że Boyan 27 lipca ukończył dopiero 22 lata i to jest niesamowite.
Co my możemy zrobić?
Teraz trochę o tym co my możemy zrobić, żeby pomóc Boyanowi i przyczynić się do redukcji zjawiska zanieczyszczenia plastikiem.
Wyrzuć plastik ze swojego życia.
Brzmi abstrakcyjnie ale da się. Sam byłem do tego sceptycznie nastawiony ale znalazłem nawet książkę o tym jak to zrobić. Jest to książka autorstwa Beth Terry pt. Plastic-Free: How I Kicked the Plastic Habit and How You can too. Autorka opowiada również o tym w wywiadzie, którego udzieliła w marcu 2013r dla audycji The Green Divas, która jest również dostępna jako podcast. Możecie go posłuchać tutaj.
Nie chce być aż tak radykalny…
W takim wypadku jest co najmniej kilka rzeczy, które możesz zrobić i które możesz wprowadzić w swojej firmie.
Po pierwsze segreguj śmieci. Są w Polsce firmy, które dostarczają specjalne kontenery, które możesz ustawić u siebie w firmie. U nas w Fantastic Studio stoi niebieski kontener, do którego trafia makulatura ale również plastikowe butelki np. po wodzie. Co ważne rozcinaj ”przenośniki” do napoi o których pisałem wcześniej.
Po drugie kupuj z głową – zamiast plastikowej torebki weź płócienną – można je kupić za śmieszne pieniądze, ale uwierzcie mi to robi różnicę. Tutaj możesz również pomyśleć o takim gadżecie jako o reklamie. W końcu na płótnie ładnie widać logo, lub nazwę firmy prawda. Zatem rozdaj takie torby swoim pracownikom, lub jako gadżet na targach, w których się wystawiasz. Wyjdziesz na tym dobrze podwójnie- po pierwsze zyskasz pro-ekologiczny image. Po drugie jak to mówią reklama dźwignią handlu.
Po trzecie zrezygnuj z plastikowych butelek/kubków. Możesz w zamian zaopatrzyć się w metalowy kubek termiczny i poprosić swoją ulubioną kawiarnie o przygotowanie kawy w tym konkretnym naczyniu. Plastikową butelkę natomiast możesz wykorzystać więcej niż raz, a nie wyrzucać ją zaraz po wypiciu wody/coli itp.
Po czwarte jeśli cię na to stać możesz dotować fundację i stowarzyszenia które zajmują się tym problemem. Niezależnie czy to wspomniana wyżej The Ocean Cleanup czy np. PlasticPollutionCoalition. Obie potrzebują wsparcia na swoje cele statutowe i uważam, że w słusznej sprawie liczy się każda złotówka.
W końcu jeśli zdecydujesz się na którykolwiek z wyżej wymienionych kroków działaj edukacyjnie. Powiedz swoim znajomym o tym, jak plastik zanieczyszcza środowisko i podobnie jak ja pokaż jak mogą pomóc. W końcu jak wiemy z matematyki 1000 jest większy od 1. W takich sprawach jednak liczy się każda jednostka.
Podsumowanie
Reasumując zjawisko zanieczyszczenia plastikiem jest powszechne. To my jesteśmy za nie odpowiedzialni i to my możemy coś z tym zrobić. Badania pokazują, że użycie plastiku może wzrosnąć nawet o 40 %, więc zanim to się stanie działaj i pamiętaj że to co robisz ma znaczenie. Czekajcie też na kolejne części niniejszego cyklu :-
Życzę spokojnego, miłego weekendu.